1- 4447 SAYILI İŞSİZLİK SİGORTASI KANUNUNUN GEÇİCİ 24 ÜNCÜ MADDESİ KAPSAMINDA YAPILACAK NAKDİ ÜCRET DESTEĞİ UYGULAMASINA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Usul ve Esasların amacı, 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun geçici 24 üncü maddesi kapsamında yapılacak nakdi ücret desteğine ilişkin ödeme usul ve esaslarını düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Usul ve Esaslar, 4447 sayılı Kanun kapsamında olan sigortalılardan;
a) 17/4/2020 tarihi itibarıyla iş sözleşmesinin bulunduğu işveren tarafından 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun geçici 10 uncu maddesi uyarınca ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçileri,
b) 15/3/2020 tarihinden sonra 4447 sayılı Kanunun 51 inci maddesi kapsamında iş sözleşmesi feshedilen ve aynı Kanunun diğer hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçileri,
kapsamaktadır.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Usul ve Esaslar, 4447 sayılı Kanunun geçici 24 üncü maddesinin dördüncü fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar ve kısaltmalar
MADDE 4- (1) Bu Usul ve Esasların uygulanmasında;
a) Bakan: Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanını,
b) Bakanlık: Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığını,
c) Fon: İşsizlik Sigortası Fonunu,
ç) İŞKUR: Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğünü,
d) Nakdi Ücret Desteği: 4447 sayılı Kanunun geçici 24 üncü maddesi kapsamındaki kişilere İŞKUR tarafından yapılacak ödemeyi,
e) Ödeme Kanalları: IBAN’a havale veya EFT, Posta Çek Hesabı, PTT şube veya konutta ödemeyi,
f) SGK: Sosyal Güvenlik Kurumunu,
ifade eder.
2- İKİNCİ BÖLÜM
Başvuru Esasları, Hak Kazanma Şartları
Başvuru esasları
MADDE 5- (1) 2 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki ücretsiz izne
ayrılan işçiler bakımından;
a) Nakdi ücret desteğinden yararlanılabilmesi için ücretsiz izne ayrılan işçilere ilişkin
aylık bildirimler, “https://uyg.sgk.gov.tr/IsverenSistemi” internet adresinden ücretsiz iznin
verildiği ayı takip eden ayın 3’üne kadar işverenlerce yapılır. Bu şekilde bildirimi yapılan işçiler
için ilgili aya ait Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinde/Muhtasar ve Prim Hizmet
Beyannamelerinde eksik gün nedeninin, “28-Pandemi Ücretsiz İzin” olarak seçilmesi
gerekmektedir. 5510 sayılı Kanunun Ek-9 uncu maddesi kapsamında ev hizmetlerinde ay
içerisinde 10 günden fazla sigortalı çalıştıranlar ise bu durum değişikliğini, ücretsiz iznin
verildiği ayın sonuna kadar aynı eksik gün koduyla Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerine/Sosyal
Güvenlik Merkezlerine bildirirler.
b) 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi kapsamında verilen ücretsiz izin
bilgilerine ilişkin işverenler tarafından yapılan başvuru ve güncelleme işlemleri, ücretsiz iznin
uygulandığı ayı takip eden ayın sonuna kadar SGK’ya bildirilir. Ancak bu şekilde uygulamanın
yürürlükte olduğu sürenin tamamlanmasından sonra izleyen ay sonuna kadar yapılan ve hak
doğurucu nitelikteki başvurular en fazla bir önceki ay için yapılır.
c) Kısa çalışma ödeneğine hak kazanamayanlar için Aylık Prim ve Hizmet
Belgelerinde/Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinde bildirilmiş olan “18-Kısa Çalışma
Ödeneği” gerekçesinin ikinci fıkradaki süreler içerisinde “28-Pandemi Ücretsiz İzin” olarak
güncellenmesi ve işverenler tarafından birinci fıkrada belirtilen esaslar çerçevesinde ücretsiz
izin başvurusunda bulunulması gerekir. Ayrıca 17/4/2020 tarihinden sonra ücretsiz izne
ayrılmasına rağmen, Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinde/Muhtasar ve Prim Hizmet
Beyannamelerinde “28-Pandemi Ücretsiz İzin” eksik gün nedeni yerine yanlışlıkla başka bir
koddan bildirim yapanların, eksik gün kodunun değiştirilmesi için SGK’nın ilgili il
müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezine başvurmaları gerekir.
ç) İşveren, Nakdi Ücret Desteğinin uygulama süresi kapsamında, ilgili ayda işçinin
ücretsiz izne ayrıldığı gün sayısını, işçinin TC Kimlik Numarasını, işçinin IBAN numarasını ve
cep telefonu bilgilerini SGK başvuru ekranı üzerinden bildirir.
(2) 2 nci maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki işsizlik ödeneğinden
yararlanamayan işçiler bakımından;
a) 15/03/2020 tarihinden sonra iş sözleşmesi feshedilen ancak işsizlik ödeneği
başvurusuna rağmen bu ödeneğe hak kazanamayan işsizlerin nakdi ücret desteği ödemeleri,
ayrıca başvuru yapmalarına gerek bulunmaksızın İŞKUR tarafından re’sen gerçekleştirilir.
b) 15/03/2020 tarihinden sonra 4447 sayılı Kanunun 51 inci maddesi kapsamında iş
sözleşmesi feshedilen ancak işsizlik ödeneği başvurusunda bulunmayan işsizlerin nakdi ücret
desteği ödemeleri, “https://esube.iskur.gov.tr/” internet adresinden veya e-Devletten işsizlik
ödeneği başvurusunda bulunmaları üzerine İŞKUR tarafından gerçekleştirilir.
Hak kazanma şartları
3-MADDE 6- (1) 2 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki işçiler;
a) 17/4/2020 tarihi itibarıyla iş sözleşmesinin bulunduğu işveren tarafından 4857 sayılı
Kanunun geçici 10 uncu maddesi uyarınca ücretsiz izne ayrılmak,
b) Kısa çalışma ödeneğinden yararlanmamak,
c) Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak,
ç) SGK’ya 01, 04, 05, 06, 12, 14, 20, 29, 32, 35, 39, 52, 53, 54 veya 55 nolu belge
türlerinden bildirilmiş olmak,
koşullarını birlikte taşımaları ve işverenleri tarafından 5 inci maddenin birinci fıkrası
kapsamında gerekli bildirimin yapılması halinde, 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi
kapsamında ücretsiz izne ayrıldıkları süre kadar nakdi ücret desteğine hak kazanır.
(2) İşverenleri tarafından kısa çalışma başvurusunda bulunulan ve başvurunun kabul
edilmesine karşın gerekli prim şartlarını sağlamadığı gerekçesiyle kısa çalışma ödeneğine hak
kazanamayanlar, birinci fıkradaki koşulları taşımaları ve işverenleri tarafından ilgili dönem için
eksik gün gerekçelerinin 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi kapsamında verilen
ücretsiz izin olarak güncellenmesi halinde, ücretsiz izne ayrıldıkları süre kadar nakdi ücret
desteğine hak kazanır.
(3) 15/3/2020 tarihinden sonra 4447 sayılı Kanunun 51 inci maddesi kapsamında iş
sözleşmesi feshedilen ve yine aynı Kanunun diğer hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden
yararlanamayan işçiler, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamaları
kaydıyla, 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinde yer alan fesih yapılamayacak süreyi
geçmemek üzere, işsiz kaldıkları süre kadar nakdi ücret desteğine hak kazanır.
(4) 4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin dördüncü fıkrasının birinci cümlesi
doğrultusunda daha önce hak ettiği işsizlik ödeneği süresini dolduruncaya kadar işsizlik
ödeneği tekrar başlatılanlar, 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinde yer alan fesih
yapılamayacak süreyi geçmemek üzere, ödemenin bittiği tarihten itibaren nakdi ücret desteğine
hak kazanır.
İKİNCİ BÖLÜM
Ödemeye İlişkin İşlemler
Ödeme süresi ve ödeme tutarı
MADDE 7- (1) Nakdi ücret desteğinin süresi, 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi
kapsamında ücretsiz izne ayrılanlar için, 17/4/2020-17/7/2020 tarihleri arasında ücretsiz izinli olunan
süreleri kapsar. Cumhurbaşkanı tarafından 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinde yer alan
fesih yapılamayacak sürenin uzatılması halinde, nakdi ücret desteği de aynı süre için uzatılacaktır.
(2) 15/3/2020 tarihinden sonra 4447 sayılı Kanunun 51 inci maddesi kapsamında iş sözleşmesi
feshedilen ve yine aynı Kanunun diğer hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçiler
için nakdi ücret desteğinin süresi, 17/4/2020-17/7/2020 tarihleri arasında işsiz olarak geçen süreleri
kapsar. Cumhurbaşkanı tarafından 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinde yer alan fesih
yapılamayacak sürenin uzatılması halinde, nakdi ücret desteği de aynı süre için uzatılacaktır
4-(3) Nakdi ücret desteğini hak eden her bir kişi için yapılacak ödeme, 39,24 Türk Lirası olarak
belirlenen bir günlük tutardan damga vergisi düşüldükten sonra hesaplanan tutar ile ödemeye hak
kazanılan gün sayısı çarpımı sonucu elde edilen tutara tekabül eder.
(4) Hesaplanan ödeme tutarından damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılamaz.
(5) Nakdi ücret desteği, bir ay içerisinde en çok 30 gün olmak üzere ödeme kanalları yoluyla
işçinin kendisine ödenir.
(6) Birden fazla işyerinde çalışırken, bu işyerlerinden 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu
maddesi kapsamında ücretsiz izne ayrılanlar adına işverenler tarafından bildirilen prim ödeme gün
sayıları toplanır. Bu kişiler adına 30 günden eksik kalan gün sayısı kadar nakdi ücret desteği ödenir.
İlgili ayda toplamda 30 gün ve üzeri prim bildirimi yapılması durumunda, bu kişiler nakdi ücret
desteğine hak kazanamaz.
Genel sağlık sigortası primi ödemeleri
MADDE 8- (1) Nakdi ücret desteğinden yararlananlardan, 5510 sayılı Kanuna göre genel sağlık
sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamına girmeyenler, aynı
Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılır. Bu
madde kapsamında SGK tarafından tescili yapılan kişilere ait genel sağlık sigortası primleri, İŞKUR
tarafından SGK’ya aktarılır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Hak düşürücü sebepler ve yaptırımlar
MADDE 9- (1) Ücretsiz izne ayrılarak nakdi ücret desteğinden yararlanan işçinin fiilen
çalıştırıldığının tespiti halinde işverene, bu şekilde çalıştırılan her işçi ve çalıştırıldığı her ay için ayrı
ayrı olmak üzere fiilin işlendiği tarihteki 4857 sayılı Kanunun 39 uncu maddesince belirlenen aylık brüt
asgari ücret tutarında çalışma ve iş kurumu il müdürlüklerince idari para cezası uygulanır.
(2) Nakdi ücret desteğinden yararlanılan dönemde, aynı veya başka bir işyerinde işe başlanması
ve/veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı alınmaya başlanması halinde nakdi
ücret desteği kesilir.
(3) Fazla ve yersiz ödemeye sebep işverenlerden, ödenen nakdi ücret desteği, ödeme tarihinden
itibaren işleyecek kanuni faizi ile birlikte tahsil edilir.
(4) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında yapılacak düzeltme ve güncelleme
bildirimleri nedeniyle oluşan fazla ve yersiz ödemeler, işçinin takip eden ay için yapılacak nakdi ücret
desteği ödemesinden mahsup edilir. 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi kapsamında fesih
işleminin yapılamayacağı dönemi izleyen ayın sonuna kadar mahsuba yeter veya hiç nakdi ücret desteği
alamayacak kişi bakımından ortaya çıkan fazla ve yersiz ödemeler, işverenden genel hükümlere göre
İŞKUR tarafından tahsil edilir.
İşbirliği ve koordinasyon
MADDE 10- (1) Nakdi ücret desteğine ilişkin iş ve işlemler SGK ve İŞKUR işbirliği ve
koordinasyonu ile yürütülür.
5-(2) SGK, nakdi ücret desteği kapsamında işverenler tarafından yapılan beyana bağlı bilgileri
aylık olarak bildirilen ücretsiz iznin yapıldığı ayı takip eden ayın 5’ine kadar İŞKUR’a bildirir.
İŞKUR, bu verileri esas alarak nakdi ücret desteklerini her ayın 8’inde ödemeye başlar. Belirlenen
günlerin hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerine denk gelmesi halinde takip eden ilk iş günü
işlemler gerçekleştirilir. Söz konusu günlerde değişiklik yapmaya Bakan yetkilidir.
(3) SGK, 4447 sayılı Kanunun geçici 24 üncü madde ve bu usul ve esaslar kapsamında yapılması
gerekli kontrolleri; Aylık Prim ve Hizmet Belgeleri/Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannameleri, işten
ayrılış ve işe başlama bildirgeleri üzerinden ilgili ayı izleyen ayın sonuna kadar İŞKUR’a bildirir.
İŞKUR, bu bildirimler üzerinden gerekli tahsis ve tenkisleri gerçekleştirir.
(4) Bakanlık, 4447 sayılı Kanunun geçici 24 üncü maddesinin uygulanmasına ilişkin ortaya
çıkabilecek tereddütleri gidermeye yetkilidir.
Yürürlük
MADDE 11- (1) Bu Usul ve Esaslar, onay tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 12- (1) Bu Usul ve Esaslar, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı tarafından
yürütülür.