Vergi daireleri ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) gibi kamu idarelerine karşı şirketlerin zamanında ödenmeyen borçları, hem şirketin hem de bazı durumlarda yöneticilerin ve ortakların şahsi mal varlıklarını etkileyebilecek ciddi sonuçlar doğurabilir. Bu yazımızda, kamu borçlarının tahsil sürecinde devletin izlediği yolları ve şirket ortaklarının hangi şartlarda sorumlu tutulabileceğini açıklıyoruz.

1. Kamu Alacaklarının Tahsil Süreci

Devlet, vadesi geldiği halde ödenmeyen vergi ve prim borçlarının tahsili için öncelikle borçlu şirkete ödeme emri gönderir. Bu ödeme emrinde, genellikle 7 gün içinde ödeme yapılması talep edilir.

Bu süre içinde ödeme gerçekleşmezse, devlet aşağıdaki adımları izleyerek alacağını tahsil etmeye çalışır:

a. Şirket Banka Hesaplarına Haciz

İlk olarak, borcun tahsili amacıyla şirketin banka hesaplarına haciz konur. Alacak bu yolla tahsil edilmeye çalışılır.

b. Şirket Mal Varlıklarına Haciz

Eğer banka hesaplarında yeterli bakiye yoksa, devlet bu kez şirketin taşınır ve taşınmaz mallarına haciz koyar. Örneğin; gayrimenkuller, araçlar, demirbaşlar bu kapsamdadır. Haczedilen malların satışından elde edilen gelirle borç tahsil edilmeye çalışılır.

c. Ortakların ve Yöneticilerin Şahsi Mal Varlıklarına Haciz

Yukarıdaki yollar sonuçsuz kalırsa, devlet bazı durumlarda şirket ortaklarının ya da yöneticilerin şahsi mal varlıklarına yönelir.

2. Hangi Şirketlerde Kimler Sorumlu Tutulabilir?

Limited Şirketlerde:

• Şirket müdürleri ve
• Şirket ortakları,
şirketin kamu borçlarından dolayı şahsi mal varlıklarıyla sorumlu tutulabilir.

Anonim Şirketlerde:

• Yalnızca yönetim kurulu üyeleri,
şirketin kamu borçlarının tahsilinde sorumluluk altına alınabilir.
Hissedarlar, hiçbir koşulda şahsi mal varlıklarıyla sorumlu tutulamazlar.

3. Haciz Sıralaması Nasıl Uygulanır?

Devlet, şirket borçlarını tahsil etmek için doğrudan şahsi mal varlıklarına haciz koyamaz. Öncelikle şirket varlıklarına yönelik tüm yolların tükenmiş olması gerekir. Yani:

1. Banka hesaplarına haciz,
2. Şirket mallarına haciz işlemleri tamamlanmalı,
ancak sonuç alınamamış olmalıdır.

Bu şartlar gerçekleşmeden, ortak ya da yöneticilerin şahsi varlıklarına doğrudan haciz konulamaz.

4. Şahsi Mal Varlığına Haciz Uygulamasında Kime Öncelik Verilir?

Devlet, ortaklar arasında öncelik sırasına bağlı değildir. Hangi kişiden alacağına daha kolay ulaşabiliyorsa, o kişiden tahsil yoluna gider. Örneğin; mal varlığı tespit edilen bir ortağın üzerine doğrudan haciz konulabilir.
Bu durumda, kendi mal varlığıyla şirket borcunu ödeyen kişi, diğer ortaklara hukuken rücu etme yani ödediklerini onlardan talep etme hakkına sahiptir.

5. Özet ve Değerlendirme

Kamu borçlarının tahsili konusunda, devletin izlediği sıralı işlem adımları şirket ortaklarını ve yöneticilerini doğrudan etkileyebilir. Özellikle limited şirketlerde, ortakların kamu borçlarından şahsen sorumlu tutulabileceği unutulmamalıdır.
Anonim şirket hissedarları ise bu açıdan daha avantajlıdır; yalnızca yönetim kurulu üyeleri sorumluluk altındadır.

Nişantaşı Group Mali Müşavirlik ve Bağımsız Denetim Ltd. Şti. olarak, mükelleflerimize vergi riskleri ve sorumlulukları konusunda doğru bilgilendirme ve yönlendirme sunuyoruz. Detaylı danışmanlık için bizimle iletişime geçebilirsiniz.