İhracat yapan firmaların bilmesi gereken en önemli yükümlülüklerden biri, ihracat bedellerinin Türkiye’ye zamanında getirilmesi ve belirli oranlarda TCMB’ye satılmasıdır. Bu makalede, 2025 yılı itibarıyla geçerli olan ihracat bedeli kuralları, İBKB zorunluluğu ve döviz satış uygulamaları hakkında detaylı bilgi bulacaksınız.

 180 Gün İçinde Yurda Getirme Zorunluluğu

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) İhracat Genelgesi’ne göre, ihracat bedelleri fiili ihracattan sonra en geç 180 gün içinde yurda getirilmek zorundadır. Bu süre:

• Dövizle yapılan ihracatlarda da geçerlidir,
• Türk Lirası ile yapılan ihracatlarda da aynen uygulanır.

Süresinde yurda getirilmeyen ihracat bedelleri, ihracat taahhüdünün kapanmasını engeller.

 İBKB (İhracat Bedeli Kabul Belgesi) Nedir?

İBKB, ihracat bedelinin banka tarafından kabul edildiğini ve gümrük beyannamesiyle ilişkilendirildiğini gösteren resmi belgedir.

 Ne Zaman İBKB Düzenlenir?

• 15.000 USD  ve üzerine denk tüm ihracat bedellerinde İBKB düzenlenmesi zorunludur.
• 15.000 USD altındaki işlemlerde İBKB, isteğe bağlı olarak alınabilir.

İBKB olmadan ihracat taahhüdü kapatılamaz.

Uymayanlar hakkında,

• 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun kapsamında idari yaptırım ve cezaî işlemler uygulanır.
• Ayrıca vergi denetimlerinde bu yükümlülüklerin ihlali, ek açıklama ve belge istenmesine yol açabilir.

 TCMB’ye Döviz Satış Zorunluluğu (%35)

05.05.2025 – 31.07.2025 tarihleri arasında yapılan ihracatlarla ilgili olarak, USD, EURO ve GBP cinsinden olan ihracat bedelinin %35 ’inin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na satılmak zorundadır. USD, EURO ve GBP  dışındaki ihracat bedelleri için merkez bankasına satış zorunluluğu  yoktur.

31.07.2025 tarihinden sonra uygulanacak oranı kontrol etmeniz önerilir.

 Uygulama Şöyle İşliyor:

• İhracat bedeli bankaya ulaştığında , bankaya İBKB düzenleme talebinde bulunulur. Bu talebe istinaden banka,  gelen ihracat bedelinin  %35’lik kısmı TCMB’ye satarak TL ye çevirir ve firmanın hesabına aktarır.
• Kalan %65 ihracatçının kullanımına bırakılır.

 Örnek:

100.000 USD ihracat bedeli geldiğinde:

• 35.000 USD → TCMB’ye satılır ve TL dönüştürülerek firmanın hesabına aktarılır.
• 65.000 USD → Firma hesabında durur.

Bu uygulama, mal ihracatı yapan tüm firmalar için geçerlidir. Hizmet ihracatı, transit ticaret , özel fatura ile yurt içinde yabancılara yapılan satışlardan ve mikro ihracattan kaynaklanan dövizler bu kapsam dışındadır.

 İhracat Bedeli İstisnası Olan Ülkeler (2025)

✅ Kısmi İstisna Uygulanan Ülkeler (%50 getirme zorunluluğu):

1- Azerbaycan

2- Cezayir

3- Fas

4- Kazakistan

5- Libya

6- Özbekistan

7- Tunus

8- Türkmenistan

9- Ukrayna

Bu ülkelere yapılan ihracatta, ihracat bedelinin en az %50’si yurda getirilmelidir.

✅ Tam İstisna Uygulanan Ülkeler (hiç getirme zorunluluğu yok):

1- Afganistan 2- Angola 3- Belarus 4- Benin 5- Cibuti 6- Demokratik Kongo Cumhuriyeti 7- Etiyopya 8- Fildişi Sahili 9- Filistin 10- Gabon 11- Gana 12- Gine 13- Güney Sudan 14- İran 15- Kamerun 16- Kenya 17- Kırgızistan 18- Kongo Cumhuriyeti 19- Kuzey Kore 20- Küba 21- Liberya 22- Lübnan 23- Mali 24- Moldova 25- Nijerya 26- Senegal 27- Somali 28- Sudan 29- Suriye 30- Tacikistan 31- Tanzanya 32- Venezuela 33- Yemen 34- Çad Cumhuriyeti

Bu ülkelerde ödeme sistemleri yetersiz olduğu için TCMB, döviz getirme yükümlülüğünü tamamen kaldırmıştır.

✅ İhracat Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

• İhracat bedeli yalnızca yurt dışındaki alıcı tarafından gönderilmelidir.
• Peşin ödemelerde, ihracat en geç 24 ay içinde tamamlanmalıdır.
• Her gümrük beyannamesi için ayrı bir İBKB düzenlenmelidir.

 Sonuç

İhracat yapan her firmanın uyması gereken üç temel yükümlülük:

1. İhracat bedelini 180 gün içinde Türkiye’ye getirmek
2. 15.000 USD üzeri için İBKB düzenletmek
3. Bedelin %35’ini Merkez Bankası’na satmak

Danışmanlık Hizmeti

Nişantaşı Group Mali Müşavirlik ve Bağımsız Denetim Ltd. Şti. olarak, ihracat bedellerinin beyanı, İBKB düzenlenmesi, taahhüt kapama süreçleri ve KDV iadesi gibi konularda uzman desteği sunuyoruz.

Daha fazla bilgi ve birebir danışmanlık için bizimle iletişime geçin: